1864

Sevgili Dostlar,
1856 Kırım savaşı, Ruslara karşı Müttefik olduğumuz İngilizler, fransızlar bizim le birlikte savaştılar. Kırımdaki Sivastopol kalesi müttefik ler tarafından kuşatıldı. Zafer kazanıldı, lakin İngilizler ve fransızlar Osmanlı'nın tam bir zafer kazanmasını istemiyorlardı.

Osebepten savaştan çekildiler. Osmanlı Rusların karşısında yalnız kalmıştı, savaşı sürdürecek gücü yoktu, barış yapmak zorunda kaldı. Osmanlı ile birlikte savaşan Kafkas halklarıda ortada kaldılar, Kafkas kartalı diye anılan Kahraman komutan ŞEYH ŞAMİL esir düştü. Ruslardan alınarak İstanbul'a getirildi.Sultan Abdülazizdi. Bundan sonra büyük facia başladı.

Rus Çarı Kafkasyaya geldi oturdu. Müslüman Çekezlere, Ya Sibirya'ya ya sürgün edileceksiniz, yada Osmanlı'ya sığınacaksınız dedi. Kısa bir zamanda Kafkasyayı terk edeceksiniz diyordu. Olan dehşetli facialar bundan sonra oldu. Çerkezler, canlarını kurtarmak için, Karadeniz KIYISINDAKİ SOÇİ limanına toplandılar. Milyonlarca insan Osmanlı topraklarına gitmek için kayık veya gemi bekliyorlardı. 1864.Karadan yaya gidenlerde vardı. Taşıma işini ermeni kayıkçılar yapıyordu. Ruslar kayıkçılara, daha kısa zamanda, daha çok insan götürürseniz daha fazla para alırsınız diyorlardı. Bu insanları, denizde yok et gel demekti. Milyonlarca insan böylece denizde kırıma uğradı. Bu tam bir SOYKIRIMDI. Birmilyon insan yok olup gitti. İşte onun için Çerkezler uzun yıllar denizden çıktı diye balık yiyememişler. Çerkes sürgününe ait çok öyküler anlatılır. Ben bizzat dinlediğim bir anektodu anlatacağım:Eşimin Ninesi

NESİME nine anlatmıştı. Babası sürgünde gelmiş. Bir Mavna ile Soçiden yola çıkmışlar. Bir gelinin kucağındaki bebek yolda ölmüş. Kadıncağız ölü olduğunu anlamasınlar diye bebeği emzirir gibi yapıyormuş. Zaman geçince çocuk kokmağa başlamış, durum anlaşılmış fakat genç kadın bebeğe sımsıkı sarılmış denize attırmıyormuş,sononda çocuğa sımsıkı sarılmış ve kendini sulara bırakmış. Ninem o öyküyü hem anlatıyor, hem ağlıyordu. Dinleyenlere göz yaşlarına hakim olamıyorlardı. ÇERKEZ GÖÇÜNDE MERKEZ SAMSUN. SOÇİ limanından çıkan kayıklar, mavnalar Karadeniz sahillerine insanları bırakıyorladı. Bir bölümüde Bulgaristan sahilin Varnaya gidiyordu.

Samsunda üç kamp vardı.:

1-Samsun Kılıç Dede Mahallesi cıvarında, Kırk bin kişi.
2-Kuru Pelit mevki(toki konutlarının olduğu mevki)
3-Sancaklı, Emir Yusuf mevki. (yirmi bin kişi)

Sancaklı kampı ile ilgili bir tesbiti yazmadan geçemiyeceğim. Samsun Kaymakamı kampı teftiş geliyor, Kamptaki fırıncı İn ekmeklerini tarttırıyor, ekmekler iki dirhem noksan geldiği için, fırıncıya yüz deynek vurma cezası veriliyor.

Hasan Topuz Selam ve dua ile
Not:Bir hafta sonra çıkacak olan ARIM DÜZÜNDE ZAMAN adlı kitabımda Çerkes sürgünü ile ilgili geniş bir araştırma okuyacaksınız.