Yeşil papağan: Türkiye'nin göz alıcı ama tehlikeli istilacısı
Parlak yeşil tüyleri ile dikkat çeken Yeşil Papağan (Psittacula krameri), doğal yaşam alanları dışında küresel çapta en başarılı ve en tartışmalı istilacı kuş türlerinden biri olarak kabul ediliyor. Halk arasında Pakistan Papağanı veya Halkalı Boyunlu Paraket olarak da bilinen bu tür, Türkiye'deki kent ekosistemlerinde hızla yayılıp yerleşik popülasyonlar kurarak, başta yerel kuşlar olmak üzere kent faunası için ciddi bir ekolojik tehdit oluşturuyor.
Yeşil papağanlar, ana vatanları olan Güney Asya ve Afrika'dan, çoğunlukla evcil hayvan ticareti yoluyla Türkiye'ye getirilmişlerdir. TÜBİTAK Bilim Genç'in de belirttiği gibi, türün Türkiye'deki popülasyonları: ticaret sırasında kafeslerinden kaçan ya da bilinçsizce doğaya terk edilen bireylerden oluşur.
Türkiye'de ilk defa 1975 yılında Ankara'da görülen tür, günümüzde İstanbul, Ankara ve İzmir başta olmak üzere yaklaşık 30 ilde gözlenmiş ve en az 7 ilde üreyen popülasyonlar kurmuştur. Şehirlerin sunduğu bol besin kaynağı ve doğal düşman eksikliği, hızlı adaptasyonlarının ana nedenidir.
Yeşil papağanlar, yeni ekosistemlerinde yerel türlerle rekabete girerek ve doğal dengeyi bozarak "istilacı tür" tanımının gerektirdiği zararları vermektedirler.
En kritik ekolojik sorun, yerel türlerin yuvalarını istila etmeleridir.
Yeşil papağanlar güçlü ve saldırgan oldukları için, ağaçkakan, sıvacıkuşu, iskete ve küçük karga gibi ağaç kovuklarını yuva olarak kullanan yerli türlerle şiddetli bir rekabete girer. Hatta bazı gözlemlerde sincap ve yarasa gibi memelilerin yuvalarını bile ele geçirdikleri rapor edilmiştir.
Bu rekabet, yerel türlerin üreme başarısını düşürerek popülasyonlarının azalmasına ve kent faunasının dengesinin bozulmasına yol açar.
Tarım ve Orman Bakanlığı'nın takibinde olan tür, yurtdışında meyve bahçelerinde ve tahıl tarlalarında ciddi ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Türkiye'de de popülasyon arttıkça tarım zararlısı haline gelme potansiyeli yüksektir.
Papağanlar, insanlara da bulaşabilen Psittacosis gibi hastalıkları taşıma riski barındırır.
Özellikle toplu halde bulundukları park ve koruluk alanlarda çıkardıkları yüksek sesler, kent sakinleri için sosyal bir rahatsızlık kaynağıdır.
