Her yıl ağustos ayı gelirken Karadeniz’in kalbi yeniden fındıkla atar. Çuvallar, harmanlar, hesaplar, umutlar ve elbette beklentiler… 2025 yılı da farklı değil. Ancak bu yıl, hem fiyat politikaları hem de üreticinin psikolojisi alışıldık tabloların biraz dışında.
TMO’nun geçtiğimiz günlerde açıkladığı fındık alım fiyatı, Giresun kalite için 120 TL, levant kalite için ise 117 TL olarak duyuruldu. Bu fiyatlar ilk bakışta geçmiş yıllara göre yüksek görünse de enflasyonist baskı, girdi maliyetlerindeki artış ve döviz kuru göz önünde bulundurulduğunda üreticinin aklında şu soru yankılanıyor: “Yine mi maliyetle baş başa kaldık?”
Devletin Müdahalesi Yeterli mi?
TMO’nun alım yapacak olması üretici için psikolojik bir rahatlama sağlasa da serbest piyasadaki fiyatlar henüz TMO bandına ulaşabilmiş değil. Birçok tüccar hala 100 TL’nin altında fiyatlardan teklif veriyor. Üstelik bu yıl rekoltenin düşük olduğu konuşuluyor. Eğer gerçek böyleyse, fiyatların daha yukarı çıkması gerekmez mi?
Bu noktada üreticiler haklı olarak, “Piyasa neden suskun?” diye soruyor. Çünkü yıllardır yaşanan döngü yine kendini gösteriyor: Emeğin karşılığı tam alınmadan, ürün pazara iniyor, fiyat baskılanıyor, sonra geç gelen destek üreticinin cebine geçmeden anlamını yitiriyor.
Dünya Piyasası Ne Diyor?
2025, dünya genelinde de belirsizliklerle dolu bir tarım yılı. İklim krizinin etkileri Karadeniz’den Kaliforniya’ya kadar her üreticiyi etkiliyor. Fındık ihracatında önemli rol oynayan Türkiye’nin pozisyonu güçlü, ancak bu gücü üreticiye yansıtabiliyor muyuz?
Yurt dışında fındık kilogram fiyatının 10-12 dolar bandında olduğu konuşulurken, içeride üreticiye verilen fiyat hâlâ maliyet sınırlarında dolaşıyor. Aradaki fark kime yarıyor?
Üreticiye Yol Haritası: Bekleyin, Acele Etmeyin
Bu yıl üreticiye düşen belki de en önemli görev, ürününü hemen elden çıkarmamak. TMO’nun alım noktaları netleştikçe, piyasada hareketlenme başlayacaktır. Ayrıca serbest piyasadaki tüccarlar da fiyatları güncellemek zorunda kalacak. Burada birlik ve sabır en büyük sermaye.
Son Söz
Fındık sadece bir tarım ürünü değil, Karadeniz insanının kimliği, alın teri, geleceğe dair umududur. 2025 yılı, üreticinin daha bilinçli, daha temkinli ama aynı zamanda daha örgütlü olması gereken bir yıl. Fındıkta sadece fiyat değil, adalet de konuşulsun istiyoruz.
Unutmayalım: Emeğin karşılığı verilmediği yerde ekonomi değil, sömürü konuşur
