Yalnızlık ve izole yaşam otizim riski
Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, 'Genetik olarak otizme yatkınlık gösteren bir birey erken yaşlarda fark edilip, doğru eğitim alırsa otizm belirtileri göstermeyebilir' dedi.
Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü ve Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, otizmin son yıllarda artış göstermesinin sebeplerini ve otizmli çocukların eğitiminde nelere dikkat edilmesi gerektiğini AA Stratejik Analiz'e değerlendirdi.
***
Otizm tanısı alan çocuk sayısı her yıl artıyor. Bunun nedenleri nelerdir?
Son yıllarda otizm tanısı konulmasıyla ilgili önemli bir gelişme yaşandı. Otizm, nörogelişimsel bir bozukluk olarak yeniden tanımlandı. Nörogelişimsel bozukluklar, beynin doğum öncesi dönemde başlayan ve beyin gelişimiyle ilgili bir alanı kapsıyor. Bu alanın gelişmesiyle birlikte beyinle davranış arasındaki ilişki daha iyi anlaşılmaya başlandı. Böylece, nörogelişimsel bozuklukları tanımak daha kolay hale geldi ve tanı yelpazesi genişledi. Bu durum, bazı belirsiz veya şüpheli durumların da otizm spektrumuna dahil edilmesine yol açtı. Dolayısıyla otizm tanısının artmasının sebeplerinden biri de bu.
Bir diğer önemli etken ise toplumda farkındalığın artması. Artık, otizmli çocuklar daha fazla fark ediliyor ve "özel çocuk" olarak kabul edilerek topluma entegrasyonu sağlanıyor. Bu sayede, otizmin sosyal ve iletişimsel öğrenme güçlükleri gibi özellikleri daha iyi anlaşılabiliyor ve tanı konulabiliyor. Ancak bunun dışında
kesinleşmemiş ve tartışmalı bazı faktörler de bulunuyor. Özellikle çevre kirliliği ve vücuttaki hafif metal birikimi, otizmin artışına neden olabileceği düşünülen alanlar arasında yer alıyor. Gıdalar, asfalt tozları ve çevresel kirleticiler gibi faktörlerin bu birikime yol açtığına dair bazı araştırmalar mevcut. Ayrıca annelerin doğum öncesi dönemde enfeksiyon geçirmesinin etkisi de üzerinde durulan bir diğer konu. Örneğin, Kovid-19 geçiren annelerin çocuklarında otizm oranının artıp artmadığı şu anda önemli bir araştırma konusu. Kovid-19'un, çocukların beyin hücrelerinde olumsuz bir etki yapıp yapmadığı araştırılıyor.
Otizm, çok faktörlü bir hastalık olup, tek bir gene ya da nedene bağlı değildir. Ancak, genetik yatkınlık üzerinde yapılan birçok çalışma, otizme yatkınlık taşıyan bireylerin, belirli çevresel etmenlerle karşılaştıklarında otizm geliştirebileceğini göstermektedir. Yani, genetik olarak otizme yatkınlık gösteren bir birey, erken yaşlarda fark edilip doğru eğitim alırsa, otizm belirtileri göstermeyebilir.
