- Haberler
- Siyaset
- Tarihe not düşülen an: Efendiler, yarın Cumhuriyet'i ilan edeceğiz! sözü nerede ve ne zaman söylendi?
Tarihe not düşülen an: Efendiler, yarın Cumhuriyet'i ilan edeceğiz! sözü nerede ve ne zaman söylendi?
Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanına giden yolda, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün o anki kararlılığını ve vizyonunu özetleyen o meşhur söz: 'Efendiler, yarın Cumhuriyet'i ilan edeceğiz!' Peki, Türk siyasi tarihinin akışını değiştiren bu cümle, hangi mekanda, hangi kritik anda dile getirildi?
Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanına giden yolda, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün o anki kararlılığını ve vizyonunu özetleyen o meşhur söz: “Efendiler, yarın Cumhuriyet’i ilan edeceğiz!” Peki, Türk siyasi tarihinin akışını değiştiren bu cümle, hangi mekanda, hangi kritik anda dile getirildi?
Her yıl 29 Ekim’de coşkuyla kutlanan Cumhuriyet Bayramı’nın hemen arifesinde yaşananlar, modern Türkiye’nin kuruluşunun en çarpıcı hikayelerinden birini barındırıyor. İşte, o tarihi sözün söylendiği yer ve yaşanılanlar...
O tarihi sözün adresi: Çankaya köşkü
Mustafa Kemal Atatürk'ün, Türkiye Cumhuriyeti'nin yönetim şeklinin "Cumhuriyet" olacağını resmen duyurduğu o tarihi söz, 28 Ekim 1923 Pazar günü, akşam yemeğinde dile getirilmiştir.
Bu sözün söylendiği yer, o dönemin Ankara'sı için devletin kalbi sayılan mekandır: Çankaya Köşkü.
Kritik akşam yemeği: 28 Ekim 1923
Mustafa Kemal Paşa, kabine buhranının yaşandığı bu kritik günün akşamında, Çankaya Köşkü'nde yakın çalışma arkadaşlarını bir akşam yemeği için bir araya getirdi. İsmet Paşa (İnönü), Kazım Paşa, Fethi Bey (Okyar) gibi isimlerin bulunduğu bu sofra, sıradan bir yemek olmaktan çıkıp, Türkiye'nin geleceğinin planlandığı bir zirveye dönüştü.
Atatürk, Nutuk adlı eserinde o anları şöyle anlatmıştır:
"Yemek sırasında, 'Yarın Cumhuriyet ilân edeceğiz' dedim. Orada bulunan arkadaşlar, derhal düşünceme katıldılar. Yemeği bıraktık. O dakikadan itibaren, nasıl hareket edileceği konusunda kısa bir program yaparak arkadaşları görevlendirdim."
Sözün ertesi günü, 29 Ekim 1923'te, TBMM'de Anayasa değişikliği teklifi kabul edilerek Cumhuriyet resmen ilan edildi. Bu tarihi söz, sadece bir duyuru değil, aynı zamanda Türk milletinin çağdaş uygarlık yolculuğunun fiili başlangıcıdır.
