Milli mücadele kahramanı Fatma Çavuş kimdir?
Türk Kurtuluş Savaşı'nın isimsiz kahramanlarından biri olan Fatma Çavuş (Yalçın), cesareti ve vatanseverliğiyle Türk tarihine adını yazdırmış önemli bir kadın direnişçidir. 1897'de (nüfus kayıtlarında 1 Temmuz 1900) Dağköy'de dünyaya gelen Fatma, Ali ve Selime Yalçın çiftinin beş çocuğundan biriydi. Hüseyin, Behiye, Elif ve Ahizar adlarında dört kardeşi bulunuyordu.
Birinci Dünya Savaşı ve Millî Mücadele döneminin çetin koşulları Fatma Yalçın’ın hayatını derinden etkiledi. 1887 doğumlu eşi Hasan Bircan, seferberliğe katılmasının ardından geri dönememiş ve 23 Mart 1916’da vefat etmiştir. Bu kayıplarla dolu süreçte Fatma, hem köyünü hem de vatanını koruma sorumluluğunu üstlenmiştir.
Millî Mücadele yıllarında Türk köylerine saldıran Rum çetelerine karşı aktif direniş gösteren Fatma Çavuş, köydeki kadın ve çocukları organize ederek savunma stratejileri geliştirdi. Parola sistemi gibi taktiklerle köyün güvenliğini güçlendirdi. Cesareti ve zekâsı sayesinde çetelerin korkulu rüyası hâline geldi. Bu mücadele sırasında, parola bilmediği için annesi Selime Yalçın’ın vurulduğuna dair yaygın bir anlatı bulunmaktadır. Annesinin nüfus kayıtlarındaki ölüm tarihi ise 6 Kasım 1922’dir.
TBMM’den Gelen Onur: “Çavuş” Unvanı
Fatma Yalçın’ın kahramanlığı, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne kadar ulaşmış; Gazi Mustafa Kemal Atatürk, gösterdiği cesaretten dolayı onu Ankara’ya davet ederek “Çavuş” unvanını vermek istemiştir. Ancak dönemin zorlu şartları nedeniyle Fatma bu davete katılamamıştır. Yine de halk arasında “Fatma Çavuş” olarak bilinmiş ve bu unvanla anılmıştır.
Halkın Gönlünde Taht Kuran Bir Kahraman
Hayatı boyunca bir daha evlenmeyen ve çocuğu olmayan Fatma Çavuş, uzun yıllar Samsun’da düzenlenen millî bayram törenlerine at sırtında katılarak halkın sevgisini kazanmıştır. Samsun Valiliği tarafından görevlendirilen resmi heyetler tarafından ziyaret edilerek onurlandırılmıştır.
Fatma Çavuş, 1963 yılında doğduğu Dağköy’de hayata veda etmiş ve köyünde toprağa verilmiştir. Son yıllarda Araştırmacı-Yazar Ahmet Seven’in yaptığı kapsamlı çalışmalar sayesinde Fatma Çavuş’un hayatı daha geniş kitlelere ulaşmış, millî kahramanlarımız arasında hak ettiği yere kavuşmuştur. Ahmet Seven, 1994 yılında Dağköy’de kabrini tespit ederek inşa edilmesini sağlamış ve onun hakkında bir kitap kaleme almıştır.
Bugün Fatma Çavuş’un adı çeşitli okul ve yurtlara verilerek yaşatılmakta; 19 Mayıs ilçesine bağlı Dağköy’deki kabri ise vatandaşlar tarafından sıkça ziyaret edilmektedir.
Fatma Çavuş’un hayatı, Türk kadınının zor zamanlarda gösterdiği direnişin, fedakârlığın ve vatan sevgisinin en güçlü sembollerinden biri olarak anılmaya devam etmektedir.
