- Haberler
- Yerel Haber
- Hititlerden Osmanlı'ya: Havza'nın köklü tarihi
Hititlerden Osmanlı'ya: Havza'nın köklü tarihi
Anadolu’nun en köklü yerleşim yerlerinden biri olan Havza, tarihi boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yaptı. Hititlerden Osmanlı’ya uzanan zengin geçmişiyle dikkat çeken ilçe, Milli Mücadele döneminde ise Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde bağımsızlık meşalesinin yakıldığı ilk duraklardan biri olarak tarihe geçti.
M.Ö. 2000’li yıllarda kurulan Havza, Hitit Uygarlığı’nın kalıcı izlerini taşırken, M.Ö. 7’nci yüzyılda İyonyalılar ve Miletliler’in etkisi altına girdi. Ardından Kafkaslardan gelen Kimmerlerin istilasına uğrayan bölge, sırasıyla Persler ve Makedonya İmparatorluğu’nun hâkimiyetine geçti. Roma İmparatorluğu döneminde Doğu Roma (Bizans) topraklarına dahil olan Havza, 1071 Malazgirt Zaferi’nin ardından Türk hâkimiyetine girdi.
Selçuklulardan Osmanlı’ya uzanan süreç
13’üncü yüzyılda Selçukluların yönetimine giren Havza, Selçuklu Devleti’nin yıkılmasıyla Canik Beyliği’ne, 1414 yılında ise Osmanlı İmparatorluğu’na bağlandı. Osmanlı döneminde Gidürlü, Çarıklı ve Kanıklı gibi Türk aşiretleri bölgeye yerleştirildi.
Tarihi kaplıcalarıyla biliniyor
MS 1050 yılında meydana gelen büyük bir deprem sonrası yıkılan bir kilisenin altından çıkan sıcak su kaynağıyla ün kazanan Havza, “şifalı kaplıcaları” ile tarih boyunca sağlık merkezi olarak tanındı. Eski kaynaklarda Romalıların ilçeye “Thermee-Phoseemeomitarem” adını verdiği belirtiliyor.
Milli Mücadele’nin ilk kıvılcımı Havza’da yandı
Mustafa Kemal Paşa, 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktıktan sonra 25 Mayıs’ta Havza’ya gelerek 12 Haziran’a kadar burada kaldı. Mustafa Kemal Paşa’nın imzasını taşıyan “Havza Genelgesi” de 28 Mayıs 1919’da buradan yayımlanarak Milli Mücadele’nin hukuki ve siyasi temelini oluşturdu. Atatürk, Havza’daki ikameti boyunca 56 telgraf yazışması gerçekleştirerek bölgesel örgütlenmenin altyapısını kurdu.
13 Haziran 1919’da Amasya’ya geçen Mustafa Kemal, ilerleyen yıllarda 1924, 1928 ve 1930’da ilçeyi yeniden ziyaret ederken, 1924 yılındaki ziyaretinde Havzalılara hitaben şu sözleri söyleyerek ilçenin tarihsel önemini vurguladı:
“İlk cüreti, ilk cesareti gösteren, ilk teşkilatı yapan sizlersiniz. İnkılap ve Cumhuriyet tarihinde kahraman Havza'nın ve Havzalıların büyük bir yeri vardır.”
Coğrafi Konumu
Rakımı 675 metre olan Havza, 793 kilometrekarelik yüzölçümüyle Orta ve Doğu Karadeniz’in iç kesiminde yer alıyor. Doğusunda Kavak ve Ladik, batısında Vezirköprü, kuzeyinde Bafra, güneyinde ise Amasya’nın Merzifon ve Suluova ilçeleri bulunuyor. İlçe, Karadeniz’i İç ve Doğu Anadolu’ya bağlayan yolların kesişim noktasında stratejik bir konuma sahip.
İbrecik, Ömürcük ve Göl (Ilıca) dağlarıyla çevrili Havza’da; Tersakan, Kamlık ve Hacı Osman dereleri başlıca akarsular arasında yer alıyor. Mesudiye, Çayırözü, Şeyhkoyun ve Hacıdede yaylaları ise bölgenin önemli yayla alanlarını oluşturuyor.
