2 Bin 300 yıl sonra dünya yeniden ölçüldü
Samsun ve Hatay illerinde yürütülen 'Yaşadığım Gezegeni Öğreniyorum' projesi kapsamında Eratosthenes'in M.Ö. 2. yüzyılda güneş ışınlarının oluşturduğu gölge boylarını ölçerek yaptığı dünyanın çevresi ölçümü çalışması 2 bin 300 yıl sonra Avrupa'da ilk defa
TÜBİTAK tarafından desteklenen, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, İl Milli Eğitim Müdürlüğü'nün katkılarıyla yürütülen ve Samsun'la aynı paralelde olan Hatay'ın da katıldığı projede 2 bin 300 yıl önce gerçekleştirilen dünyanın çevresinin ölçüldüğü çalışma Avrupa'da ilk defa Türkiye'de yeniden tekrarlandı. İskenderiye ve Syene şehirlerindeki güneş ışınlarının oluşturduğu gölge boylarını ölçerek gerçekleştirmiş olduğu Eratosthenes'in M.Ö. 2. yüzyıldaki ölçüm proje ile yeniden hayata geçirilmiş oldu. Proje için saat 12.22'de Samsun Valiliği önündeki alanda Hatay ilindeki 30 kişilik öğrenci ekibi gibi hazırlanılarak aynı zamanda ölçümlere başlandı. 21 Haziran'da gün dönümünde yapılması gereken ölçümler için dünyanın yuvarlak olduğunu gösteren enlem ve boylamı anlatan yuvarlak platform üzerinde demir çubuk ile güneşin gölge boyları ölçülmeye başlandı. 12.30'a kadar Hatay iliyle birlikte Samsun'da 4 okuldan yaklaşık 30 öğrenci öğretmenleri ile birlikte karşılıklı ölçümler alındı ve Hatay'da elde edilen rakamlarla
hesaplanarak dünyanın çevresi bulundu. Öğrenciler zamanla yarışarak güneşin demir çubuk üzerinden yansıyan gölge boylarını bilgisayara giderek an ve an rakamlar karşılaştırıldığı deney ise başarı ile sonuçlandı.
Proje hakkında bilgi veren Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Öğretim Üyesi ve OMÜ Gözlemevi Danışmanı Proje Koordinatörü Prof. Dr. Hüseyin Kalkan, Eratosthenes'in 2 bin 300 yıl önce dünyanın yuvarlak olduğu tezinden yola çıkarak gölge boylarıyla yaptığı ölçümlerde dünyanın çevre hesaplamasını Avrupa'da ilk defa kendilerinin öğrencilerle birlikte yaptığını söyledi. Amacın öğrencileri ezbercilikten kurtararak uygulamalı yöntemlerle eğitimlerine katkı sağlamak olduğunu belirten Prof. Dr. Hüseyin Kalkan, "2 bin 300 yıl önceki modelleri biz kendimiz hazırladık ve Hatay ile aynı anda ölçümlere başladık. Basit yöntemlerle dünyanın çevresinin nasıl hesaplanacağını gösterdik. Kolay yöntemlerle zor kavramları en basit yöntemlerle öğretmeye çalışıyoruz. Eratosthenesn yıllar önce bu günkü teknolojik değerlere yakın ölçümler yapıyor. Modern çağda eski bir deneyi yapıyoruz. Sistem dünyaya dik olarak dikilen 40 santimetre çubuğun gölge yansımalarını hesaba aldık. Hatay ve Samsun ilinin gölge boyları farklı olacak. Bu açı farkı 360 derece ne kadar uzaklık karşı gelir diyoruz. Yarıçapı ve hacmini buluyoruz. Uygulamada başarı da sağlandı" dedi.
Yapılan deneyde 39 bin 800 kilometre olan dünyanın çevresi binde 5 hatayla ilkel yollarla 40 bin 300 kilometre olarak hesaplandı.
