Sık sık ideolojik ve popülist tartışmalara konu edilen cami olgusu, belli kesimlerin, vatandaşın ibadet hakkını gasp etmesine dönüşüyor. Cami etrafındaki gerçekler ise ezber bozacak türden. Konuyla ilgili çok sayıda makale, araştırma ve kitaba imza atan Diyanet İşleri Başkanlığı uzmanlarından Doç. Dr. Ahmet Onay'ın bulguları, yayılan imajın aksine cemaatin camiyle ilgili pek çok sorunu olduğunu ortaya koyuyor. Doç. Dr. Ahmet Onay'ın "Türkiye'de Camilerin Gruplandırılması, Sınıflandırılması. Fizikî ve Sosyal Bir Analiz" başlıklı araştırmasında, Türkiye'de 85 bin cami olduğu, bunların 60 bininin nüfusun yüzde 25'inin yaşadığı köylerde, kalan 25 bininin ise nüfusun yüzde 75'inin yaşadığı şehirlerde bulunduğu belirtildi. Cami sayısıyla hastane ve okul sayılarının karşılaştırılmasının "popülist yaklaşımlar" olarak nitelendirildiği araştırmada, "Bu ülkede herkes hasta değil, yanlış bir mukayese yapılıyor" denildi.
SOKAKTA NAMAZ
Nüfus oranları dikkate alındığında en az camisi bulunan ilin İstanbul olduğu kaydedilen araştırmada, Cuma namazı ile ilgili de bulgulara yer verildi. Türkiye'de 15 ila 20 milyon kişinin Cuma namazını kıldığı, bu insanların üçte birinin Cuma namazını yer bulamadığı için sokakta kıldığı belirtilen araştırmada, "85 bin cami var ancak bunların 60 bine yakını köy camisi. Nüfusun yüzde 75'i şehirlerde yaşarken, camilerin yüzde 25'i şehirlerde bulunuyor. Bayram namazında ise durum daha da değişiyor, Bayram namazı kılan vatandaşların yarısına yakını namazlarını sokakta kılıyor" denildi.
CUMALARI KAPASİTE İHTİYACI 10 KAT ARTIYOR
Onay'ın araştırmasında, cuma günleri Cuma namazı için camilerin kapasitesinin çok büyük oranda yetersiz kaldığı, yer ihtiyacının çok büyüdüğü de rakamlarla ortaya konuldu.
Araştırmada konuyla ilgili şu bilgilere yer verildi: "Türkiye genelindeki büyük camilerin ortalama olarak; ana ibadet alanı 1.300 m2, cemaat sayıları; sabah namazında 80, diğer vakit namazlarında 250, teravih namazlarında 1.780, Cuma namazlarında 2.060 ve Bayram namazlarında da 3.530. İbadet alanı 500 m2 olan ve iki imamın görev yaptığı camilerin günlük vakitlerde cemaat sayısı ortalama 110, Cuma namazı 1.005 kişi. İbadet alanı 319 m2, cemaat sayıları vakit namazlarında 41, Cuma namazlarında 329, Bayram namazlarında da 533. İbadet alanı 148 m2 olan camilerde vakit namazlarının cemaati 15, Cuma namazlarında 91."
CAMİ VATANDAŞIN, AHKÂM KESENLERSE BÎNAMAZLAR
Araştırma, camilerin gerçek sahiplerinin millet olduğunu da bir defa daha ortaya koydu. Araştırma sonucuna göre, yaptıranlara göre cami dağılımları şöyle: *Doğrudan yöre halkı 51.134 (yüzde 67),
• Cami dernekleri 9.938 (yüzde 13),
• Şahıslar 8.282 (yüzde 11).
Cami giderlerinin nasıl karşılandığına dair sonuçlar da şöyle:
• Doğrudan cemaat yüzde 78,
• Cami dernekleri yüzde 15,
• Vakıflar yüzde 1
• Diğer kaynaklardan yüzde 6
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.